Graspastegel® type L

Productspecifieke kwaliteit

Vrijwel alle grasbetontegels van v.d. Bosch Beton worden, sinds het van kracht worden van BRL K11001 - Grasbetontegels, geleverd met KIWA-keur. Uitzondering hierop zijn grasbetonproducten die een Ecoton® onderbeton hebben, met CO2-reductiebeton worden geleverd of als Reduton® geproduceerd zijn.

De behoefte aan een norm voor grasbetontegels blijkt uit het feit dat er nogal wat situaties zijn geweest waarbij het product breuk vertoont en daarmee niet aan de verwachtingen van de klant voldoet. Ook bestaan er wel eens twijfels over het vermogen van het product om gras door te laten groeien. Naar aanleiding hiervan heeft een drietal fabrikanten, waaronder v.d. Bosch Beton, het initiatief genomen om eisen op te stellen voor grasbetontegels en deze onder te brengen in een beoordelingsrichtlijn. Samen met certificeringsbedrijf Kiwa en de provincie Overijssel als belangrijke afnemer is deze beoordelingsrichtlijn tot stand gekomen. Belangrijke eigenschappen van grasbetontegels zijn het vermogen om gras door het product te laten groeien en voldoende sterkte te ontwikkelen om de krachten van de optredende belasting probleemloos over te brengen op de fundatie. Hieronder volgt een overzicht van de wijze waarop de BRL K11001 met deze relevante eigenschappen omgaat.

KIWA-certificaat

Voor de beoordeling van de mogelijkheid tot grasdoorgroei wordt gebruik gemaakt van een indeling in twee klassen. Hieronder de indeling zoals deze in de richtlijn bepaald is:

Klasse
A	Grasbetontegels met diepe uitsparingen
B	Grasbetontegels zonder diepe uitsparingen

Klasse A geeft de minimale eisen aan de vormgeving om één van essentiële eigenschappen van grasbetontegels, de optisch groen ogende berm, tot zijn recht te laten komen.
Alle grasbetontegels die niet aan de eisen van klasse A voldoen vallen automatisch en klasse B. Dit impliceert dat als u een "optisch groene berm" belangrijk vindt moet kiezen voor klasse A. Een "optisch groene berm" zorgt tevens voor een verkeersremmend effect.

Ook voor de beoordeling op sterkte is gebruik gemaakt van klassen. Uitgangspunt is dat niet alleen de betonsterkte de op te nemen krachten bepaalt, maar ook de vormgeving van het product vanwege de open ruimten, diepte en breedte van de uitsparingen (profilering van het oppervlak) en de afmetingen.
De indeling in klassen, zoals in de BRL aangegeven, is hieronder weergegeven.

Breuklastklasse (BK) [kN]	Verkeersbelasting	Karakteristieke breuklast [N/mm]	Minimum breuklast [N/mm]
5	Licht verkeer	12,5	10
15	Normaal verkeer	37,5	35
25	Zwaar verkeer	62,5	60

De fabrikant geeft in haar documentatie aan tot welke klasse een product behoort. Met de keuze van een bepaalde klasse heeft de ontwerper/opdrachtgever een instrument in handen om te bepalen welke producten voor de beoogde toepassing geschikt zijn. Het risico van een foute keuze wordt hiermee beperkt. Hieronder een overzicht van de verschillende producten van v.d. Bosch Beton met bijbehorende klasse.

Product	Dikte	Klasse
Grasbetontegels type L 40x60	10 cm	A15
Grasbetontegels type L 40x60	12 cm	A15
Grasbetontegels type L 40x60	15 cm	A25
Grasbetontegels type D 40x60	12 cm	A15
Vlak grasbeton 40x60	10 cm	B15
Vlak grasbeton 40x60	12 cm	B15
Vlak grasbeton 40x60	15 cm	B25
Grasverbandtegels®	12 cm	A25
Grasverbandtegels® vlak	12 cm	B25
Grassplittegel®	15 cm	B15
Graspastegel® type L	12 cm	A15
Graspas-V-tegel® type L	12 cm	A15
Graspas-V-tegel® type L	15 cm	A25
Graspas-V-tegel® type L vlak	12 cm	B15
Graspas-V-tegel® type L vlak	15 cm	B25
Graspas-Stil-Veilig®	15 cm	B25
Nokkentoptegel®	12 cm	A25
Nokkentop-V-tegel®	12 cm	A25
Nokkentop-V-tegel® vlak	12 cm	B25
Nokkentop-Stil-Veilig®	12 cm	B25
BéVéMat® 40	12 cm	A25
BéVéMat® 40 vlak	12 cm	B25
BéVéMat® 60	12 cm	A15
BéVéMat® 60 vlak	12 cm	B15
BéVéMat® 80	12 cm	A25
BéVéMat® 80 vlak	12 cm	B25
BéVéVerbandblok®	12 cm	A15

Stevig fundament
Een goede fundatie is bij zware belasting belangrijk. Een draagkrachtige ondergrond, bijvoorbeeld een laag van minimaal 15 centimeter puingranulaat met daarop circa vijf centimeter vulzand is een stevige basis. De fundatie dient voldoende breed te zijn om afschuiven van de tegels te voorkomen.
Tevens dient er op gelet te worden dat na het zagen of frezen geen stukken asfalt blijven zitten. Dit kan namelijk breuk veroorzaken als gevolg van ongelijke oplegging.

Grasgroei bevorderen
Om grasgroei te bevorderen, verdient het aanbeveling de grasbetontegels te vullen met teelaarde, waarna de gootjes weer leeggeveegd dienen te worden. Enerzijds om te voorkomen dat het jonge, opkomende gras onmiddellijk kapot gereden wordt, anderzijds omdat leeg geveegde gootjes het verkeersremmend effect aanzienlijk verhogen. De grasbetontegels kunnen met een grasmengsel van eigen keuze ingezaaid worden.

Vlak grasbeton in plaats van aanbrengen op de kop
Het komt soms voor dat grasbetontegels op de kop gelegd worden, met de vlakke onderzijde naar boven. Dit raden wij af vanwege het grote risico op breuk. De gootjes die zich dan aan de onderzijde bevinden, zullen juist breuk stimuleren. Voor dergelijke situaties heeft v.d. Bosch Beton vlak grasbeton ontwikkeld. Deze blokken zijn zowel aan de boven- als onderzijde vlak en daardoor stiller en sterker.

Sleuven
In het geval van bermverharding, de sleuven haaks op rijrichting leggen i.v.m. veiligheid fietsers en verkeersremmend effect auto's. Bij deze manier van verwerken is bij de typen met de afmetingen 40x40 cm. de sterkte gegarandeerd.

Machinale verwerking

Veel producten lenen zich voor machinale verwerking. Onder "verpakkingsoverzicht" kunt u meer informatie vinden over machinale verwerking en de verpakking van het product. Of bekijk publicatie 255 "Machinaal straatwerk" en publicatie 282 "Mechanisch aanbrengen elementenverharding" van Stichting CROW.

Kalkuitbloei (witte uitslag)

Witte uitslag op beton komt en verdwijnt vanzelf. Witte uitslag op tegels en betonstraatstenen is een bekend probleem, waarvoor (nog) geen afdoende oplossing bestaat. Gelukkig is het geen permanent probleem. Bij normaal gebruik zal de witte uitslag op den duur vanzelf verdwijnen.

Download hier meer informatie over witte uitslag.